Dam chhung ni chhiar dan dik

Share:

Sam 90:12 :
Kan dam chhûng nite chhiar dân tûr 
min zirtîr ang che, 
Finna thinlung kan neih phah hialna tûrin. 


Tawpna Hla : KHB 338 
(Lalpa ram lak tumin khawvelah hian)

Mihring dam hun chhung :

Sam 90 : 10 -  Kan dam chhûng kumte chu kum sawmsarih a ni a, Chakna avângin kum sawmriat pawh a ni thei e; Nimahsela, a reina chu thawhrimna leh lungngaihna mai a ni; A ral thuai a, keini pawh kan thlâwk bo ṭhîn a nih hi.

Sam 90 na hi Mosia tawngtaina tih a ni a, kum 120 a dam a ni. Mosia hian “Kan dam chhûng kumte chu kum sawmsarih a ni a, chakna avângin kum sawmriat pawh a ni thei e” tiin a sawi a, kan Bible-ah a inziak a ni. Ethel Caterham, UK mi chu mihring dam mek zinga upa ber niin kum 116 a ni. Mi thenkhatin Sam 90 naa mihring dam chen hi kum 70 tih hi ni loin Gen. 6.3 beh chhanin kum 120 a nih zawk thu sawite pawh an awm ve bawk. Engpawh ni se, hetiang lam chu kan sawi tur a ni lo va, mihring dam chen chu engtia rei pawh ni se, kan dam chhung ni chhiar dan zawk hi a pawimawh leh tul zawk chu a ni.

Jakoba 4:14 ah chuan ‘Naktukah chuan eng nge lo awm dawn in hre si lo. In nunna chu eng nge ni? Chhum rei lo te lo langa, ral leh ta mai thin ang hi in in si a’ a ti a ni. Hei vang hian kan dam chen chu kum engtiang pawh lo ni se, chatuan nena khaikhin chuan hun rei lo te a ni.

Engkim siamtu leh remruattu Pathianin he khawvela kan cham hun chhung leh nakin – thih hnu piahlam hun tur nen lam min buatsaihsak a, kan dam chhung hun hman dan tur chu kan chhia leh tha hriatnaa innghat niin, nakin – thih hnu piahlam hun hriltu a ni. He khawvela hun kan hman dan hian kan chatuan hun a hril avangin kan chhiar thiam a tul hle a ni.

Mizo Essayist hmasa ber – Thlirtu tih ziaktu Kaphleia khan, “Kan dam rei leh kan dam rei loh te hi kum te, thla te hian a hril lo ve, kan thu leh kan thil tihin a hril ber zawk a ni” a lo ti a; ni e, dam chhung ni kan chhiar dik chuan kan thlarau khawvel mai piah lamah, he khawvela mitthi kan nih tawh hnu pawhin mite thinlungah kan nung reng dawn a ni. 

Dam chhung ni chhiar dan dik :

1. Rinawm taka nun :

Thupuan 2:10 – Thih thlengin rinawmin lo awm rawh; tichuan, nunna lallukhum ka pe ang che.

Pathian thuah thupek tiamnei kan hmu a, thih thlenga atana kan rinawm chuan nunna lallukhum min pek a tiam a, a thutiama rinawm thin Pathian a nih avangin min pe ngei dawn a ni. Kan thih hun tur tumahin kan hriat lawk loh avangin inring renga kan awm a tul a. Chuvangin, kan nitin nunah leh kan thil tihna kawng engkimah rinawmna kan vawng tlat tur a ni.

Josefa kha phatsanna hunah te, saltanna hmunah te leh lung in chhungah te pawh Pathian tan a rinawm tlat a, a tawpah Pathianin a chawimawi ta a ni tih kan hria. Harsatna leh manganna hmunah pawh Pathian tana rinawm tlattu chu Pathianin a hre reng thin a ni.

Tirhkoh Paula kha Pathian tana rinawmin Chanchin Tha hril hna thih thlengin a thawk a, Rom-ah a lu tan niin, a martar a ni. Hetiangin Isua zirtirte pawh kha thih thlengin Isua tan rinawmin an martar a nih kha. Isua Krista ngei pawh khan thih thlengin Pa thuzawmin rinawm takin a tih tur a hlen a ni.

Keini thalaite hian Pathian tana kan rinawmna fiahna kawngah hlawhchham chang kan lo nei tawh thin ang; amaherawhchu, Lal Davida meuh pawh a hlawhchham ve tho a nih kha, mahse, inchhirin Lalpa lam a hawi leh a ni tih kan hmu a ni. Chuvangin, zanin atangin Lalpa tana thih thlenga rinawm thei turin kan inbuatsaih a tul hle a ni.

Kan mihringpuite chunga rinawm tur kan ni a, kan hnathawhna leh thil tihna kawngah pawh rinawm takin kan ti thin tur a ni. Hei hi Pathian tana kan rinawmna fiahtu ber pawh a ni.

2. Chhel taka nun :

Rom 5 : 3-5 - Kan hrehawmnaah pawh lawmin i awm ang u, hrehawmna chuan chhelna a siam a, chhelna chuan hriat fiahna a siam a, hriat fiahna chuan beiseina a siam tih kan hre si a.

Joba te, Nova te, Abrahama te, Josefa te, Paula te leh Isua Krista ngei pawh kha mi chhel tak an ni a, Pathian thutiam thlen theihna tura tawrhna thuah te, nghahna thuah te, Chanchin Tha hrilna kawngah te harsatna leh hrehawmna tam tak tuar chungin chhel takin Pathian tan an rinawm a ni. 

Ringtu nunah chuan a hma lama kan sawi angin ‘Rinawmna’ hi kan nunpui tur a ni tih a chiang hle a, thih thlenga rinawm tura thupek pawh kan ni reng a ni. Thih thlenga rinawm tlat thei tur chuan chhelna kan neih a ngai a ni. 

Vawiina ka rinawmna hi naktukah ka phatsan thei a, thlemna ka hneh theihte hian engtik niah emaw chuan min la hneh let thei bawk. Chuvangin, hun harsa leh hrehawm kan tawn hunin, Pathian tana kan rinawmnate pawh phat hial mai theihna hun – thlemna a lo thlen hunah chhel taka kan tuar a tul thin a ni. Hun harsa leh khirhkhanah te hian Lalpa hmel a lo lang fiah zawk thin a, kan hlim ni leh lawm lai niah te hian Pathian hlamchhiah a awl thin khawp mai! 

Nun nghet tak nei turin chhel a tul a, chhelna siamtu hrehawmna chu fiahna a nih rualin Krista chu lungpui nghet a ni tih fiahtu a ni – amaha innghattute chuan nun nghet an neih thin avangin.  

3. Midangte chunga hmangaihna lantir :

1 Johana 4:8 - Hmangaihna nei lo chuan Pathian a hre lo; Pathian chu hmangaihna a ni si a.

Pathianin khawvel a hmangaih em em a; chutichuan, a fapa mal neih chhun a pe a, tih kan Bible-ah kan hmu a, hmangaihna hi keini tan bul tanna a lo ni. Pathianin min hmangaihna chu thilpekin a lan fiahtir a, keini tan chhandamna kawng inhawnna thu a ni. Isua Krista chuan a pa thu zawmin thih thlenga rinawmin chhel takin hrehawm tinreng tuarin Kraws lerah khaikan a ni a, chhandamna hna kan tan a hlen tawh a ni. 

Hmangaihten malsawmna an chan theih nan hmangaihtu’n a tuar a tul si thin.

Keini ringtute hian Pathian hmangaihna kan chhan let theihna kawng chu midangte chunga hmangaihna kan lantir ve hi a ni. Pathian chu hmangaihna a nih avangin kan chunga a thatna te hi a thlawna kan pumbilh mai a rem ti lo va, midangte hnenah pawh hmangaihna kan lantir ve hi a duhdan a ni. Kan chenpui te, kan thian te, kan hnathawhpui te leh kan rawngbawlpui te chungah hmangaihna kan lantir thin tur a ni. Hmangaihna lantir dan tur chu hetiang hian Bible-in min hrilh a ni.

Hmangaihnain a dawh thei a, ngil a nei bawk ṭhîn; hmangaihnain a îtsîk lo va; hmangaihna a infak lo va, a uang lo va, a che mawi lo lo va, mahni hma a sial lo va, a thinur duh lo va, sual lamah a ngaihtuah lo va; fel lohnaah a lâwm lo va, thutak erawh chu a lawmpui ṭhîn a; engkim a tuar hrâm hrâm a, engkim a ring a, engkim a beisei a, engkim a tuar chhuak ṭhîn.

Kan rawngbawlna kawngah hian theihtawp chhuahin, thahnemngai takin programme te ti hlawhtlingin tlingtla vek thinin, zaipawlah te telin mawi takin zai thin pawh ni ila, khawvel thiamna leh hmingthanna te pawh nei mah ila, hmangaihna kan neih si loh chuan kan thiltih eng pawh chu engmah lo mai a ni ang a, Pathian hre lo mi chauh kan ni tihna a ni dawn a ni.

A tawp berah chuan Lalpa tih hi finna bul a ni, tih ziak a nih angin, kan dam chhung ni te kan chhiarna kawngah finna thinlung kan lo neih theih nan Lalpa i tih ang u. A chunga kan sawi tak – Rinawmna, Chhelna leh Hmangaihna te hi Lalpa tihtu nunpui turte an nih angin kan dam chhung ni chhiarna kawnga min finchhuahtu atana kan nuna kan lantir turte an ni.

Lalpan a thu malsawm rawh se.

(29th August, 2025 - KTP Inkhawm (Zirtawp Zan), Biak Ina ka thusawi hmasak ber)



1 comment: