Dî hlui

Ka tih tur hre lovin phone ka khal mai mai a, Facebook ka tlawh a, Whatsapp te bihin ka kual ka kual a, a tawpah Instagram-ah ka lut a. Ka phone hmai chu ka hui liam puat puat a, thlalak pakhat lo lang ka han hmuh chuan ka tawp chiang kher mai! Chu thlalak chu ngun zetin ka bih ngar ngar a, lunghlui a leng ve hial a, nunhlui te ka chhuikir phah a, a ngaih te pawh ka han ngai thar leh hle a. Chung hun ka han lehthlir chuan ka lo zei loh zia te ka han hrechhuak a, ka nuih te lam lam a za a. A lehlamah ka inthiam chawp leh a, khang huna ka kumte ka han chhutin khatianga khawsa rual mai mai tawk tur chauh kha niin ka inngai a, a zawng zawng erawhin ka inthiam thar tihna lam phei zawng a ni lo va, thil ni thei leh awm ve tho riakah ka ngai zam mai a ni. Mahse ka nuna thawnthu bung intanna hmasa ber a nih ve avangin han theihnghilh mai theih a ni lo va, ka hriatchhuah changa ka han ngaihtuah leh thin hian, ka lung tilengtu ber pakhat chu a ni hrim hrim mai.

Chu thlalaka chuang chu tudang ni lovin ka “Rawllai Di” ve kha a ni a, a hunlai na na na chuan ka vei ve em em a. Thiante zingah chuan a hming tak pawha ko phal lovin ‘Lalhmelthai’ ti ngata sawi thin kha ka ni a. Kum lamah kei aiin a u zawk deuh a, a pawl pawh a sang zawk a. High School kan kal khan ani chuan Higher a rap tawh a ni.

A mak ve ngawt lah tak a, ka ral star ve thin em em a, a hunlai khan Serchhip nula zaithiam leh hmeltha zet mai ‘Ruaisangi’ kha ka duh thei em em a. Hmeltha ka ti a, zaithiam ka tihna leh tamin a hmel khan min hneh a. Zei ka ti em em a, ka vei ve a ni ber.  A fan ka ni a, a ngaizawngtu pakhat ka ni bawk. Tichuan, ‘Lalhmelthai’ hmel ka hmuh zatin ani chu ka han hrechhuak thin a, eng emaw ti hian in anna lai sawi thiam har tak si hi awm ka hria a. Chumi atang chuan ‘Lalhmelthai’ chuan ka thinlung ram chu a run a, a hneh lak tan ta a, kar lovah ka hriat hman hmain min tlawm chu a ni ta mai a. Tlawm tak te hian ka tlawm a, a zunah ka uai chu a ni ta der mai. Tichuan, ani zun phur val chu ka pai tiang tiang ta a.

Rei tawk tak chhung chu ka rilru thupin tual ka leng thin a, a ral atang chauhin ‘Lalhmelthai’ chu ka thlir thin a. A thiante zingah chuan a langsar nalh a, a nui ri te chu ka bengah a mawi bik a, a tualleng te chu zei bik riauin ka hria a, hmuhnawm ka ti em em a. Pianphungah chuan hleitling tak a ni lova, rual pawl tawka sang a ni chauh a, vun ngo lutuk tih tur a ni lova, a ngo lo phei zawng ka ti hauh lo; a tawk chauhin a eng a ni. Midang khum vaka pianthiam a ni hauh lova, rual pawl tawk chauhin a fu-ke a dik a, ka mit hian rual a pawl pha lo nge ka hre lova, ka thlirna erawhin duhthusam a hmu a ni. Nge ni ang a, “Hmangaihna mitin ka thlir tawh si a,” tiin zai hla ka zawm ve mai dawn zawk, ka hre bik lo le.

Hun a kal zel a, inthup zawh sen a ni ta lova. ‘Lalhmelthai’ te thianho chuan ka thuruk chu an hre ta a. Kawnglaka intawn changin min chhaih fiam reng a, an nui hawr hawr thin a, ka lai thin em em a, ka zak bawk si a. A tihngaihna tak pawh chu ka hre lo em em mai a. Tichuan, ngawi rengin ka awm a, a dik a dik chuan ka lawm ru tlat thung a. Khatia ‘Lalhmelthai’ nena min han dem fiam vel kha nuam ka ti tlat a, a chang phei chuan a thiante hian a awm lai pawhin min fiam an thulh chuang lova, kil khat atangin a lo nui ve sen sen thin a, huatah a la lo a ni tih ka rin avangin ka hlim viau zawk thin.

Tichuan, ani berin ka rilru a hriat takah chuan hmaichhana han hrilh ngei mai chu tha in ka hria a. Zan khat chu thianho kan ti ti a, kan insawi phur a, hmaichhana biak ngei tul ka tihna chuan min nawr kal ta a, an dorm lam chu kan pan a. Kan thianho chu pathum kan ni a, pakhatin midang a chhai ang a, keiin ‘Lalhmelthai,’ pakhat erawhin min zui satliah a. Engtin tin emaw kan ko chhuak thei hlauh a, mahse amah ka han hmuh meuh chuan ka zam chhe der ta mai a, ka let leh ta rawk rawk a. Kan thianpa erawhin a bitum chu a dinchilh nghal chat a, min zuitu kan thiana pawh kha a tlan nghal thuai a, ‘Lalhmelthai’ chu a va dinchilh ve nghal a. Kei erawh an piah fe a thim chin, lang phak si ah ka ding thung a. Ka thiante chu ka thlir reng a. Rei tawk tak hnuah chuan an lo kir leh a. Kan thiana chuan hlawhtling inti takin a hlim hle mai a. Khiang rah tla an tih ang mai hi a ni a, a khi reng a, a ka pawh zen ila min seh lovang tih tur ang hian a awm a. Pakhat zawk chu ka lo ngaihven thuaia ka lo phul hlut a. Ka phur rualin ka zam em em thung a, ka awmdan tak pawh chu ka sawi chhawng thiam lo. Tichuan, ka thu hriat tawh azawnga thu lawmawm ber mai chu min fah ta a ni. Chu thu chu hei hi a ni – ‘Lalhmelthai’ in’a min ‘Yes’ na thu ngei chu.

Hringnun chu a par vul chuk ni ber hian ka hria a, engkim hi thar ta sarh hian ka hmu a, ka thinlung chu lawmna in a khat a ni. Duhthu han sam te chu a nuam thar em em a, eng thil pawh ti ila phei chheh a zang vak mai a. Class kal a nuam a, chawei a tui a, mut lah a tui lehzual sawt a. Khawvel hi ka ta emaw ka ti a, a chhan chu a chhunga awm te zinga mawi ka tih ber leh awh ber chu ka ta a ni ti’a ka chhal theih vang a ni. Thei ta riaua inhriatna ka thinlungah a piang a, midang han ngaihsan loh riauna te chu ka nei thar hialin ka inhria. Ka khawvel kha a nuam a ni.

Mahse, a rei lo lulai em a.

Hun a liam a, nikhua a han rei ta deuh a. Keini pawh chu eng eng emaw vangin kan kar zau tial tial a, hmaichhana inhrilh si lo lovin kan inhlat tial tial a. A chhan ber ni’a ka hriat chu keimah vang a ni ber a. Khatia hlim sa-loha ka hlim lai khan hmeichhe thinlung ka lo ngaituah phak hauh lova. Ka awmna tur hmunah ka awm ngai lova, a beiseina ka tibeidawng a, innghahna tlak lohva riak ka inchhuah a, min mamawh hunah khan ka awm ngai tlat lo a ni. Chu chu ka thiamlohna a ni. Chumi vanga kan rilru kar hla avang chuan kan inthen ta hial a, mahse ka hmangaih em vangin ka um zui leh a, min lo pawm leh thei mai a. A hma ang erawh a ni thei tawh lo va, eng emaw rilrua pai ru ve ve in kan awm a, khalai kha a nawm dan a hrehawm teh asin.

Hun a liam zel a, ani chuan kan school-ah a zirlai a zawh tawh avangin school a chhuahsan a lo tul ta a. Tichuan, karah mual a lo tla a, kan inhmu khat hle a. Tumkhat chu a nu boral tumin kan va kal ve a, khami ni kha a ni na tak tak ka tuar ve ni hmasa ber chu!

Hun remchang chuhin kan inhmu thuai a, mahse ani chuan he thu hi min lo hrilh thung a, “Kan tana tha ber tura ka ngaih chu hei hi a ni – kan kar thu hi hetah hian tawp mai se ka duh a. Kum lamah kei aia nau i ni a, keia tha midang tam tak an awm a, i la tawng bawk ang. Keichu min theihnghil tum rawh. Tuanna tlang khatah kan awm si lo va, heti chung hi chuan kan tan beisei a awm lo a ni,” tiin a sawi sap sap a, a hmel ka hmu thei lo va, a kun tlat avangin. A mi den a dangin a na kher mai. Ka khaw hmuh chu chiang lo riai in ka hria a, ka hnungtawlh a, ka inher nghal a. Muangchangin ka pen a, ka thinlung chu vih ang mai a ni a. Ka hnung lam atanga ‘Lalhmelthai’ laizawnnu ina min lo kohna pawh chu ka chhang duh lova, a zawi tual tual a, ka hre thei ta lo va. Kei erawh lehhawi chu sawi loh pen khat pawha chawl lovin ka kal zel a, khum ka thlenin ka bawk thlawp a.

Lalhmeltha, “Engvang nge” tih chauh tal pawha zawhna zawt thei lo khan a thu khan min deng a, a na thlawt a, ka tliak hnawp mai a ni. Chung hunah chuan rawlthar mai chauh kha ka ni a, ka tawrh tawk piah liam hial niin ka chan chu ka ruat a. Ni, a na thlawt alawm.

Chu chu a ni, ani nena kan thawnthu tawi chu!

Tichuan, ka phone khal chu ka tui tehchiam tawh lova, nunhlui ngaihtuahin ka rilru a vak vel ruai zawk a. ‘Lalhmelthai’ chu ka han ngai thar leh em em a. Ani han ngaih thar leh chuan awmzia a nei dawn pawhin ka hre lova, mah se engtiangin nge hringnun a chhiar ve tak ang aw, tiin ka rilruah zawhna a awm a. Tichuan,  a profile vel chu kan check ta nghal a, a thlalak te chu ka thlailet nasa hle a. Ka rilruah ‘Lalnunsanga’ hla “Di hlui” tih chu a lo lang iarh iarh bawk  a. Lung a leng vawng vawng a.

Chutia a thlalak ka han chingleh velnaah chuan run lum nuthai changa khiangawiin val dang tawnah kumtluang then loh thu a lo tiam tawh a ni tih ka hre ta a. Fanau duhawm tak tak te neiin hlim takin a khawsa a ni tih ka han hmuh chuan ka lawm em em a. Hmana rilrua ka lo suangtuah ve rauh rauh thin te chu ka han hre chhuak a, a tak ram thleng lovin boruakah an tham ral ta vel mai mai si a, a pamhmai takzet a ni.

Ni, chutiang hun liam tawh leh sul tamin a chhilh hnu nunhluite chu, eng ti tiha han tharthawha han sawi phul hlut nge maw ka nih le! Chhawrthla eng van gem ni? A ni lo, ‘Lalhmelthai’ hlimthla vang chauh a ni.

A mak thlawt e, ti rawh u maw? Heti’a thu mu hnu han kaihthawh leh mai hi! Thinlungah rial ang dai tawha riak han ngai pawha hlimtha vang mai chauh va, sul tam chhilh tawh nunhlui mual liam hnu han tlangau pui leh mai chu! At khat chenna chen pawh awm hialin a lang mai! Mahse hei zawk hi a lo ni a, rawlthar thinlai chauh luahtu tleitir sakhmel sensiar-i emaw ka tih kha a lo ni hauh si lo va! Rawlthar hmangaihna kha rial ang chauh chuan a lo dai lo a ni ang, thamral mai tura ngaih nunhlui meuh pawh hlimthla vang mai chauhvin kan ngaih thar tak mai ni!

Rauthla-in kan sulhnu a han chhui a, kan tuanna mual leh tlang te a fang a, rawllai nun ngaihawm kha a han hmu a. Tuaitir lawma hringnun chhiar mek rawlthar khan hringnun a chhek per chi-chiai a, hlimnaa khatin a thinlung a lawm a. Chu hlimna thlentu chu a sakhming pawha a koh phal loh, ‘Lalhmelthai’ ngei chuan a ni thlen sak ni. Hmangaihna erawhin par a chhuah ta si lova, a va pamhmai tehlul em!

Hmangaihna par chhuak hman ta lo chu eng vang pawh ni se la, reilote chhung tal pawha hlimna min thlentu hringnun chu engtiang pawha chhiarin awm mah se, eng emaw ti chhung chauh pawh tal pawh khawvel ngamtua min siam ve avang tal pawhin a hringnun chu zah sakin ka lawmpui mai tur hi a ni a. Chuvang chuah chuan a ni ka hetih ni. Tuaitir ka lawm thin erawhin khiangawia thlangkhuandimin runlum nuthai a chang tawh a, fanau maltluan chawiin hlim takin hringnun a chhiar a, nunhlui ngaih vanga suihlungleng nei ve tur pawhin a mawi tawh mawlh lo. Mahse, hmana tuaitir ka lawm thin leh ka thinlung lalnu ni thin khan zun min la ban a. Khiangawi pawh chang tawh mah se, ka hre reng thin a, ka theihnghilh ve mai mai thei lo a ni.

A dai hlen ta emaw ka lo ti hmana ka hmangaihna che,

An thâmral ta emaw ka ti țhin nunhlui ngaihawm zawng pawh;

Mahse, i sakhmêl ka tawn changin kim ten an lo thar leh țhin,

I khiangawi hnu pawh hi e, Di hlui, nghilh i lo har ka ti.

Hetiang hringnun hi kan tana khuanu ruat a nih avangin a nih ang ngau ngaua pawm thiam mai a tul a. Thinlung dam lo teuh chung paw’n hringnun chhiar a tul miau si a. Hmangaihna mei mit tawh hnu han chhawm nung leh chu a mawi tawh lova, siamtu hmaa sual ‘Uirena tenawm’ a ni si! A thuhrimah ani kha chuan, ‘Hmalam panin kan kawng a hranga kan zawh a tul tawh a ni’ a tih avanga kiang kha a ni a. A kawng zawh pawh a thui tham tawh a, chunnu hial a chang tawh a. Chuti khawp thinlung putu chuan nunhlui liam tawh hnu ve mai avang khan a nunah eng a thawk lo ang a, a theihnghilh hmak tawh nghe nghe zawk ngei ang. Chuvangin khawi lo vah chhuah ni a han intawn tum pawhin “I lo dam thin maw” tih chauh lo chu sawi tur a vang hle awm e. A thuphungin ani chuan ti ti khawchang a sawi zui mai mai tawh ang a, “I ngaihawm hle mai” tih te tal chu a sawi ve mahna. Chu erawh phungthluk vanga sawi mai chauh pawh a ni ta ve ang. Mah se, kei erawh chuan ka beng pawna a hriat tham loh tur khawpa zawi siin ka rilru tak chuan, “Lalhmeltha, eng vang nge?” a la ti fo thin.

Thlangkhuandîm in kâr danah kan lêng ta si a,

Tawn châng nî pawhin biahthu hril a rem tawh lo;

I lo dam țhin maw? "aw, di hlui", "aw, di hlui", tih chauh hi ka zawt ngam a che,

Lungkim lo em em chung si hian e, hei chauh hi ka zawt țhin ang che.

Khatia tuaitir lawma hringnun am taka ka chen lai khan ka khawvel kha mawi tiin ka thlahlel em em a, hmalam hun kha ka thlir thiam lo va, ka thlir phak na hek lo. Tuktin kha ka tan ni thar duhawm leh mawi em em vek a ni a, engkim kha pangngai zel turah riak ka ngai a, ka tuaitir lawm khan min la kiansan dawn a ni tih reng ka hre pha lo. Lungmuang takin ka awm a, 'Lalhmelthai' chu ka virpilh a ni ber a. Mahse, hringnun kawng hi chu a lo chhuk chho teh thlawt e. A zal lai ringawta kal reng thu a awm si lo. Kan tana tha tur leh kan chantawk ang zelin ‘Remruatu’n’ ro a rel a, kan hriatthiam phak bakin thil tam tak a rel fo tawh reng a ni. Chutiang a nih avang chuan 'Lalhmelthai' tan khan zinkawng a sial sak a, chu chu kan tana tha zawk pawh a lo ni zawk ngei ang.

A ni, tunah chuan chhungpuinu changin fanaute tan nu tha a ni tawh a – malsawmtu, thlamuantu, venghimtu leh hualhimtu niin pasal tana nupui duhawm tak pawh a ni ang a. Chu chu khuarel pawh a ni ang. Mahse, kei erawh zawngin ani hlimthla leh sakhming avang chauh pawha nunhlui ngaih ban tik ka nei dawn lo hi ka ngaihtuah changin rawllai nun kha pamhmai ka ti a, dam chhung ni chhiar hi nunhlui ngaih a ban theih si loh chuan a sei duh awm mang e, tiin ka ngaihtuah thin.

Lenlaipâr tlâna kan hlim lai khan ințhen leh hian kan mawi lo,

Mahse chantâwk khuarel ang zâwkin kan lo ințhen ta maw;

Nunhlui leh nang ngaih a ruk hlir a ka lo tuar dai tawh tur hi,

Ka dawn khawl changin lei hringnun hi kei zawng a sei ka ti.

He khawvela inthen tawh tam tak te hi an kar thu chhiat vang a ni tlangpui thin a, nupa kawpchawi emaw nula leh tlangval inngaihzawnnaah pawh a ni. An kar thu chhiat vanglai tak te phei chuan an kawppuite chu hmelma phiar takin an phiar a, kutsil meuhvin an chungah rilru an tihrang a, an hawisan thin. Mahse, hringnun hi zawng a mak a ni e! Chutiang meuh a thlen hnuah pawh, khua a lo reiin emaw rei lem loh pawhin lungleng thar an awm leh thin a, an kawppuite chu an ngai leh em em thin. An karthu chhiat laia an tawngkam leh chet-lak reng reng chu an lunglenna chuan a chhilh tawh mai thin.

Ani nen erawh kha chuan inbiakchhiatna em em pawh kan nei lo va, a hlim hmel chauh kha a ni ka hmuh thin ni. Ka han ngaihtuaha amah ka hriatchhuah chang pawhin a nuihmel mawi tak chauh kha ka hmu thin a. Ka kiangah khan a lo hlim thin tak tak ang em, tih hi tun thlenga ka zawhna a la ni. Kei erawh ka hlim thin em avang khan ka mit a lo del te pawh a ni mahna, a thinlung kha ka chhiar thei tlat lo a ni. A mahin min hrilh ta mai kha a ni a. A kiangah kha chuan ka hlim thin em lah tak a, engtin takin nge ka lo khawsak thin ang tih pawh ka ring thiam lo. Ani lahin hlim takin min awi thin si a. A thinlung erawh lo hmu phak ila ka heti lo deuh mai tur hi a ni asin.

Engpawh ni se, lunglen ni te kan han neih a, ngaih bik kan han neih thar chang te hian kan mihrinna hi a phaw-chhuakin ka hre thin a. Lungleng theia kan han awm ngawt tak te hi hlu deuh mai a ni. Mihring kan nihna tak te pawh hi “Feelings” kan neih vang hi a ni ang. Mihrinna vang zawk taka mihring lova insiam hi a tha lova, kan chan tawka lungawi thiam hi ‘Remruattu’ duh dan pawh a nih a rinawm a, kan tana tha turin ro a rel tlat thin a ni. Keipawh ‘Lalhmelthai’ ka thinlung atanga ka thaibo theih lohna hi mihring ka nih ve vang mai a ni a, ka mihring nihna ve vang maia mihring tlak lova chhuah hi ka duh lova, ka tum lo bawk a ni. Lunglen changa han ngaih viau ni a lo thlen chang erawhin dam taka tuar thiam hi a har ve thin. Ka chan tawka ruat a nih lohnaah dem tur ka hre lova, neih hlen loh tur rau rau si-a ka lo inrawlh ve kha ka indem thin tak nangin, reilote chhung tal chauh pawh ani ka nuna a lo lang ve kha ka ngaihtuah changin vannei ka inti thar leh hial zawk thin.

Lunglai hal vanga inthen mah hian suihlung len thar ni an nei,

Duh te a țang laia pawm tawh hnu nghilhni a har an ti;

Thinlai thar chang ni te tam mahse dam tea tuar tum zawkin,

Kumtluang in e pawmlai Di tawnah rinawm i tum zawk ang.